Bên cạnh những biến chứng
nguy hiểm do tăng huyết áp (HA) thì tụt HA cũng cần được đặc biệt quan
tâm. Tăng hay giảm HA đột ngột đều được xem là những yếu tố không có lợi
cho người bệnh tim mạch, người bệnh đái tháo đường, người cao tuổi...
Vì vậy, cần có thái độ xử trí đúng đắn nếu người bệnh rơi vào tình trạng
tụt HA. Vậy cần làm gì khi bị tụt HA?
HA tụt thường gặp ở những đối tượng nào?
Một người được xem là có HA bị tụt khi HA tâm thu dưới mức 90mmHg và
HA tâm trương dưới 60mmHg. Tụt HA có thể gặp ở những người tăng HA đang
được điều trị bằng thuốc, đặc biệt là người cao tuổi khi thay đổi tư thế
từ nằm hoặc ngồi chuyển sang đứng (gọi là tụt HA tư thế). Tụt HA có thể
gây nhiều triệu chứng như: xỉu, hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mất ý
thức một cách tạm thời...
 |
Bệnh nhân mắc bệnh mạn tính như suy tim độ 3, 4 cũng thường có HA
thấp do giảm cung lượng tim. Chảy máu gây thiếu máu cấp hoặc mạn cũng
thường gây ra tụt HA. Giãn tĩnh mạch chi dưới có thể gây tụt HA do máu
bị dồn ứ lại ở tĩnh mạch và trở về tim không đầy đủ.
Tụt HA còn gặp trong những trường hợp bệnh lý cấp tính khác như:
nhiễm khuẩn nặng (sốc nhiễm khuẩn), sốc do sốt xuất huyết hay tiêu chảy
mất nước. Vì vậy, trong mùa hè, nếu nhiệt độ cơ thể cao kèm theo HA tụt
thì phải thận trọng xem bệnh nhân đó có bị sốt xuất huyết hay không?
Nhất là khi bệnh sốt xuất huyết đang xảy ra thành dịch ở nhiều địa
phương trong cả nước.
Cũng có một số người HA của họ luôn thấp hơn người bình thường, khi
hoạt động thể lực mạnh hay thời tiết thay đổi đột ngột làm cho HA không
thích ứng kịp, người bệnh có cảm giác mệt mỏi, khả năng lao động giảm
sút.
Cần phải kịp thời xử trí tụt HA
Tụt HA tư thế có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như nhũn
não, suy tim cấp. Người bệnh tăng HA đang điều trị bằng thuốc cần lưu ý
có thể xảy ra biến chứng này nên rất cần đo HA ở tư thế đứng. Nếu HA tâm
thu khi đứng thấp hơn khi ngồi từ 30 mmHg trở lên thì có nghĩa là bệnh
nhân bị tụt HA khi đứng. Điều này đặc biệt lưu ý đối với những người có
tuổi đang được điều trị bằng thuốc chống tăng HA nhưng hay than phiền
rằng có cảm giác hoa mắt, chóng mặt khi đứng lên ngồi xuống.
Với những bệnh nhân bị sốt hay tiêu chảy, khi HA tụt xuống một cách
đột ngột thì cần phải bù dịch theo đường tĩnh mạch với một lượng dịch
tương đối nhanh và nhiều, sau đó người bệnh nên được vận chuyển ngay đến
khoa cấp cứu của cơ sở y tế gần nhất để điều trị và chăm sóc tích cực
hơn, đề phòng những biến chứng nặng có thể xảy ra. Với những bệnh nhân
bị tụt HA tư thế thì cần đặt bệnh nhân nằm trên giường, đầu hơi thấp,
nâng cao 2 chân và truyền dịch nếu cần thiết.
Các trường hợp bệnh mạn tính dẫn đến tụt HA thì phải điều trị theo
những bệnh mạn tính là nguyên nhân gây tụt. Bệnh nhân suy tim có HA thấp
cần phải được điều trị bằng các thuốc trợ tim, lợi tiểu và ức chế men
chuyển liều thấp nhằm tăng khả năng co bóp của cơ tim, tăng cung lượng
tim, giảm tình trạng ứ trệ tuần hoàn ngoại biên để HA có thể tăng lên.
Một số trường hợp phải sử dụng các thuốc vận mạch bằng đường tĩnh mạch
nhằm duy trì cung lượng tuần hoàn trong cơ thể, nhằm nâng HA, bảo đảm đủ
điều kiện cho thận hoạt động, tránh suy thận kéo dài.
Giãn tĩnh mạch chi dưới, một nguyên nhân dẫn đến tụt HA cũng cần điều trị triệt để.
Phòng ngừa tụt HA
Phòng bệnh mùa hè dễ mắc như tiêu chảy, sốt xuất huyết. Khi mắc bệnh
cần phải đến ngay cơ sở y tế khám và điều trị để tránh những biến chứng
có thể xảy ra, trong đó tụt HA luôn luôn đồng nghĩa với tiên lượng nặng
của bệnh.
Người bệnh sốt kéo dài từ 10 ngày trở lên, nhất thiết phải đến bệnh
viện để bác sĩ thăm khám và điều trị, tránh bỏ sót những bệnh nhiễm
khuẩn nặng như: nhiễm khuẩn đường mật, áp - xe phổi, viêm nội tâm mạc
nhiễm khuẩn mà khi tụt HA có nghĩa là bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng
(sốc nhiễm khuẩn). Ở giai đoạn này, mặc dù điều trị rất vất vả và tốn
kém nhưng nguy cơ tử vong lại rất cao.
Người bệnh tăng HA đang được điều trị bằng thuốc, cần thông báo ngay
cho bác sĩ điều trị những dấu hiệu bất thường của mình khi thay đổi tư
thế, để được phát hiện kịp thời triệu chứng tụt HA tư thế. Bác sĩ sẽ
điều chỉnh lại thuốc cũng như liều lượng thuốc đang dùng, đồng thời sẽ
đưa ra những lời khuyên phù hợp cho bệnh nhân.
Một số người HA trong giới hạn thấp của bình thường (HA 90/60 mmHg)
hay than phiền rằng họ làm việc nhanh mệt mỏi, hay buồn ngủ. Những người
này có thể uống một số loại trà sâm hàng ngày vào buổi sáng sẽ giúp HA
ổn định hơn trong ngày. Tuy nhiên, nên đo lại HA sau 2 - 3 tuần vì HA có
thể tăng sau một thời gian dài dùng sâm.
TS. Mạnh Cường
0 nhận xét:
Đăng nhận xét